گروه دین و اندیشه: ایام شب های قدر و تقارن آن با شهادت مولای متقیان بهانه ای است که در مورد فضائل امیرمومنان تاملی دوباره داشته باشیم. در این مجال نقلی از ابن ابی الحدید را مورد بررسی قرار می دهیم که می گوید علی(ع) صاحب اخلاق متضاده است. در ادامه با یک روایت تاریخی گریزی به فضائل امیرمومنان خواهیم داشت. برای این منظور با دو تن از کارشناسان دینی کشور به گفتگو نشستیم که در ادامه می خوانید؛

برای خیلی ها تصور انسانی که در عین صلابت نرم باشد، در عین قدرتمندی متواضع باشد، در عین بزرگی در نهایت فروتنی باشد سخت بوده است. من معتقدم اینها اخلاق متضاد نیست. اینها مجموعه شاخصه های اخلاقی است که برخواسته از انسان قرآنی است

مصطفی دلشاد تهرانی با بیان اینکه ابن ابی الحدید جمله ای در شرح خود دارد که می گوید علی(ع) دارای اخلاق متضاده است مثلا در عین حال که مرد میدان جنگ است، شب ها به تهجد می پردازد، گفت: برای خیلی ها تصور انسانی که در عین صلابت نرم باشد، در عین قدرتمندی متواضع باشد، در عین بزرگی در نهایت فروتنی باشد سخت بوده است. من معتقدم اینها اخلاق متضاد نیست. اینها مجموعه شاخصه های اخلاقی است که برخواسته از انسان قرآنی است.

وی ادامه داد: انسان قرآنی یک انسان سه وجهی است. یک وجه رو به خدا دارد و آن ایمان است. یک وجه رو به خودش دارد و آن تقوی است و یک وجه رو به خودش دارد و آن انسان است.

این نهج البلاغه پژوه افزود: در طول تاریخ می گفتند اگر کسی رو به خدا دارد دیگر نمی تواند رو به مردم داشته باشد. انسان قرآنی اینگونه نیست. در عین حالی که رو به خدا دارد رو به مردم نیز دارد. مردم را نیز جلوه خدا می بیند و با همه وجود عاشق آنهاست.

مصطفی دلشاد تهرانی گفت: شاید هنوز هم در بعضی از جاهای دنیا باشد که کسانی که می خواهند با خدا رابطه داشته باشند و یک پارسای محض باشند نمی توانند انسان اجتماعی باشند و این خلاف انسان قرانی است. علی(ع) انسان قرآنی است. یعنی در عین حال که محو تمام عیار خق است و جز خدا نمی بیند اما در میان مردم و همراه مردم است و درد مردم را لمس می کند و برای مردم کار می کند.

این استاد دانشگاه افزود: ابن ابی الحدید و شریف رضی اظهار شگفتی می کنند که این انسانی که در میدان جنگ آنطور است در عبادت چگونه است. خاستگاه همه اینها یک چیز است و همه این ویژگی ها به یک نقطه برمی گردد و آن نقطه بندگی خداست. یعنی اگر کسی بنده خدا باشد مجموعه صفات خدا در او جلوه می کند. اصلاً تربیت، رفع موانع و ایجاد مقتضیات است که انسان به صفات و کمالات الهی متصف شود. صفات و کمالات الهی یعنی چی؟ یعنی شما در عین اینکه قدرت، علم، سطوت دارید نهایت رحمت هم دارید. برای آنها سخت بوده که همه اینها را با هم ببینند.

وی ادامه داد: به نظر من اگر کسی زیر ساخت لازم را داشته باشد مجموعه این ویژگی ها در او بروز می کند و این ویژگی ها به هیچ وجه متضاد نیست بلکه کمک کننده هم است. به میزانی که شما عاشق خدا می شوید عاشق مردم می شوید. امیرالمومنین به مالک می فرماید «وَ أَشْعِرْ قَلْبَکَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ» یعنی قلبت را از رحمت به مردم و عشق به آنان و لطف به ایشان لبریز کن. این از خدادوستی نشأت می گیرد. لذا هیچ منافاتی ندارد که کسی عاشق خدا باشد و پارسا و بنده خدا باشد و اهل عبادت باشد و این جلوه ها را هم داشته باشد.

مرحوم شهید ثانی می فرماید «الشیعه هم من شایع علیا» شیعه کسی است که علی(ع) را مشایعت کند. و این راه نجات است.

دلشاد تهرانی در مورد مفهوم ولایت ولایت در ادبیات دینی ما و اشاره به این موضوع توسط امیرالمومنین در نهج البلاغه گفت: به لحاظ لغوی این معنی است که دو نفر چنان در کنار هم قرار بگیرند که ما آنها را یکی ببینیم. لذا اصل ولایت یعنی تنگاتنگی. ولایت یعنی اینکه ما در تنگاتنگی یک انسان راه یافته به حق قرار می گیریم. اگر اینطور باشد و ما این ولایت را بپذیریم، او دست ما را می گیرد و به سوی حق می برد. امیرالمومنین وقتی می خواهد از این ولایت صحبت کند می فرماید «فَإِنْ أَطَعْتُمُونِی فَإِنِّی حَامِلُکُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ عَلَی سَبِیلِ الْجَنَّةِ وَ إِنْ کَانَ ذَا مَشَقَّةٍ شَدِیدَةٍ وَ مَذَاقَةٍ مَرِیرَةٍ» اگر از من فرمان ببرید، -اگر خدا خواهد- شما را به راه بهشت می برم، هر چند راه سخت و با تلخکامی آمیخته باشد.

وی ادامه داد: پس ولایت یعنی پذیرش سرپرستی انسان یا انسان هایی که راه یافته به حق هستند که باید با آنها به صورت تنگانگ همراه شد و به دنبال آنها رفت. ولایت امیرالمومنین یعنی اینکه ما پا در جای پای او بگذریم. مرحوم شهید ثانی می فرماید «الشیعه هم من شایع علیا» شیعه کسی است که علی(ع) را مشایعت کند. و این راه نجات است.

وی در پایان تصریح کرد: امیرالمومنین در آنجایی که مردم را به همراهی و اطاعت از خودش فرا می خواند از ادبیاتی از جنس ولایت استفاده می کند. لذا ولایت را باید درست فهمید.

حجت الاسلام محمد میرزامحمدی در مورد فضائل امیرالمومنین گفت: امیرالمومنین در ده سالگی رائحه نبوت به مشام او می رسید و نور وحی و جبرئیل را می دید. لذا پیامبر اکرم هم خطاب به او فرمودند «انَّکَ تَسْمَعُ ما اسْمَعُ وَ تَری ما اری» هر چه من می بینم تو هم می بینی و هر چه من می شنوم تو هم می شنوی. تفاوت تو با من در این است که «إِلَّا أَنَّکَ لَسْتَ بِنَبِیٍّ» تو نبی نیستی. این به آن معنا نیست که امیرالمومنین لیاقت نبوت رانداشته است، نه! چون مقام امامت از نبوت بالاتر است. اراده پروردگار بر این تعلق گرفته بود که نبوت به وجود ملکوتی پیامبر ختم شود والا طبق آیه ابتلا یعنی آیه ۱۲۴ سوره بقره، منصب امامت از منصب نبوت بالاتر است.

وی ادامه داد: البته به این معنا نیست که امیرالمومنین بالاتر باشد چون پیامبر هم امام بودند و هم نبی و هم رسول. افضل همه انبیاء و اوصیاء هستند اما در مقایسه امیرالمومنین با بقیه انبیا، امیرالمومنین افضل بر همه انبیا هستند.

وی افزود: در ساعات پایانی عمر امیرالمومنین وقتی طبیب حضرت را جواب کردند، صعصعه بن صوحان و اَصبَغ بن نُباته به ملاقات حضرت آمدند. حضرت کسانی را که به ملاقاتشان آمده بودند را جواب کردند چون حال مساعدی نداشتند. امام مجتبی همه را مرخص کردند، اما این دو نفر ماندند. امیرالمومنین صدای ناله شنیدند و خطاب به امام مجتبی فرمودند مگر نگفتم کسی پشت در برای ملاقات نماند؟ امام مجتبی بیرون آمدند و دیدند این دو بیرون ایستاده اند. این دو نفر شرطه الخمیس حضرت بودند یعنی کسانی بودند که قسم خورده بودند تا آخرین قطره خون از امیرالمومنین دفاع کنند و بر این عده و پیمانشان هم وفادار ماندند.

مرحوم میرزا اسماعیل دولابی در اینجا یک گریز تربیتی می زد و می گفت اگر مدتی دق الباب کردی و جواب نیامد زود قهر نکن. چون خود این امر شاید بهانه ای است که خودِ صاحب خانه در را به رویت باز کند

این کارشناس دینی ادامه داد: امیرالمومنین اجازه دادند که این دو وارد شوند. مرحوم میرزا اسماعیل دولابی در اینجا یک گریز تربیتی می زد و می گفت اگر مدتی دق الباب کردی و جواب نیامد زود قهر نکن. چون خود این امر شاید بهانه ای است که خودِ صاحب خانه در را به رویت باز کند.

حجت الاسلام میرزامحمدی گفت: اصبغ ابن نباته لحظات جان دادن حضرت را برای ما نقل می کند که حضرت دستمالی به سر بسته بود و به قدری رنگ چهره زرد بود که تشخیص ندادم چهره علی(ع) زردتر است یا رنگ دستمال و بعد حضرت پاشنه های پای مبارک رو بر روی بستر می شکیدند و جمع می کردند.

وی افزود: صعصعه بن صوحان که اولین روضه خوان قبر امیرالمومنین هم هست در جنگ جمل و صفین برادران خود را در راه امیرالمومنین فدا کرده بود و خودش فقیه و مجتهد مسلم بود. اینجا سوالی از حضرت پرسید که «یا اَمِیرَ الْمُؤمِنِینَ اَنْتَ اَفْضَلُ اَمْ آدَمُ» حضرت جوابی دادند که این جواب سندی شد بر افضلیت امیرالمومنین به همه انبیا. فرمودند «انا افضل من آدم». صوحان پرسید «انت افضل ام نوح» حضرت فرمود «انا افضل من نوح». صوحان پیامبرانی از جمله موسی، عیسی، ابراهیم را نام برد و حضرت فرمود من بر همه اینها افضل هستم. پس منصب امامت افضل بر منصب نبوت است و وجود ملکوتی امیرالمومنین افضل بر تمام انبیاء هستند حتی انبیای اولوالعظم.

اگر وجود ملکوتی امیرالمومنین نبودند اصلاً انبیا به این تقرب نمی رسیدند چون شرط تقرب انبیا و شرط منصب نبوت ولایت امیرالمومنین و محبت حضرت زهرا(س) بود که در روایات ما به صراحت اشاره شده است

وی ادامه داد: اگر وجود ملکوتی امیرالمومنین نبودند اصلاً انبیا به این تقرب نمی رسیدند چون شرط تقرب انبیا و شرط منصب نبوت ولایت امیرالمومنین و محبت حضرت زهرا(س) بود که در روایات ما به صراحت اشاره شده است. «ما تکاملت النبوه لنبیّ حتّی أقرّ بفضلها و محبّتها» یعنی شرط نبوت هر پیامبری این بود که به محبت و فضیلت صدیقه طاهره(س) اقرار کند. وقتی پیامبر در شب معراج از انبیا پرسیدند که «ماذا بعثکم ربی» یعنی فلسفه بعثت شما چیست؟ همه گفتند ما مبعوث شدیم برای امر مقدس توحید و رسالت تو و اقرار به ولایت امیرالمومنین. پس امامت بالاتر از منصب نبوت است.

این کارشناس دینی گفت: لذا پیامبر(ص) مامور بودند امام را به عنوان افضل مخلوقات عالم و اشرف گزینه های آفرینش در کنار قرآن برای امت معرفی کنند و معرفی کردند. از ولادت و روزهای کودکی امیرالمومنین گرفته تا واقعه غدیر خم.

وی اظهار داشت: سوای از اتفاقات ولادت امیرالمومنین و تربیت امیرالمومنین توسط پیامبر در دوران خردسالی، وقتی امیرالمومنین ده ساله بود برای پیامبر در غار حرا آب و غذا می آورد. خود حضرت در خطبه قاصعه این داستان را تعریف می کند. می فرماید شب چهلم که خدمت پیامبر رسیدم «انی اری نور الوحی» نور وحی را می دید. «وَلَقَدْ سَمِعْتُ رَنَّةَ الشَّیْطَانِ» صدای ناله شیطان را می شنید که «قَدْ أَیسَ مِنْ عِبادَتِهِ» شیطان از عبادت خود مایوس شد.

قصه خوابیدن امیرالمومنین به جای پیامبر نه فقط برای لیله المبیت که برای آن آیه نازل شد، بلکه برای هر شب شعب ابی طالب است. هر شب که پیامبر می خوابید و جای او مشخص می شد، جناب ابوطالب در دوران شعب ابی طالب، هر شب جای پیامبر را با علی(ع) عوض می کرد برای اینکه پیامبر ترور نشود

وی گفت: فاصله بین ده تا ۲۳ سالگی امیرالمومنین، ۱۳ سال وقوف پیامبر در مکه است. سال های هفتم تا دهم هجری سال های شعب ابی طالب است. در این مدت ذکر این نکته لازم است که قصه خوابیدن امیرالمومنین به جای پیامبر نه فقط برای لیله المبیت که برای آن آیه نازل شد، بلکه برای هر شب شعب ابی طالب است. هر شب که پیامبر می خوابید و جای او مشخص می شد، جناب ابوطالب در دوران شعب ابی طالب، هر شب جای پیامبر را با علی(ع) عوض می کرد برای اینکه پیامبر ترور نشود. امیرالمومنین در اینجا ۱۷ سال داشت.

میرزامحمدی گفت: بعد از ورود پیامبر به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی ۸۲ جنگ بر پیامبر تحمیل شد که امیرالمومنین در تمامی اینها جز جنگ تبوک حضور دارند. در تمام جنگ ها، جنگ با شمشیر علی(ع) مختومه شد. لذا ابن ابی الحدید می گوید ضربات کاری عرب هفت ضربه بود که عرب هر هفت ضربه را از علی(ع) یاد گرفت.

وی ادامه داد: امیرالمومنین در طول این سال ها به عنوان سمبل منصب امامت بارها و بارها معرفی می شد. در غدیر آنچه که پیامبر انجام داد گرفتن بیعت علنی بود برای امیرالمومنین نه اینکه بخواهد علی(ع) را معرفی کند. ۲۳ سال علی(ع) را معرفی کرده بود.

وی افزود: روز مبعث روز زیارت مخصوصه امیرالمومنین است که در زیارتنامه آن حضرت می خوانیم «السلام علیک یا کاشف الکرب عن وجه الرسول.»

این کارشناس دینی گفت: مرحوم محدث قمی در سفینه البحار روایتی را نقل می کند که اگر پیامبر در جمعی نشسته بود و می خواست برخیزد، علی(ع) عصای دست پیامبر می شد.

وی ادامه داد: پیامبر وقتی در نزول آیات اولیه سوره برائت، فرد دیگری را فرستاد، جبرئیل نازل شد که یا رسول الله این آیات را یا باید خودت ببری و یا «رجل من نفسک» این همان آیه مباهله است، یعنی علی(ع). علی یعنی خود رسول. مرحوم اقبال لاهوری اینجا بیتی دارد که می گوید «چونکه اوصاف محمد با علی است/ هر که گوید یا محمد یا علی است»

وی افزود: پیامبر فرمود «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و علی بن أبی طالب واعلموا ان علیا لکم أفضل من کتاب الله لأنه مترجم لکم عن کتاب الله» علی(ع) از قرآن هم بالاتر است چون سخنگو و مترجم قرآن است. پیامبر در این حدیث علی(ع) را کنار قرآن گذاشت یعنی هر که بخواهد علی(ع) را بشناسد اول باید قرآن را بشناسد.

میرزامحمدی گفت: از همینجا وصیت نامه پیامبر قیچی شد و عده ای گفتند «حسبنا کتاب الله» مردم مدینه هم فکر کردند که با این شعار قرآن حفظ می شود. اگر علی را از قرآن جدا کنی، قرآن دیگر کتاب شفا و هدایت نیست، بلکه برعکس خودش عامل اختلاف است. شاهد این حرف من هم خوارج و قتله ابی عبدالله و آل سعود هستند.

وی ادامه داد: در زیارتنامه عید قربان امام حسین می خوانیم «وأصبح کتاب الله بفقدک مهجورا» حسین جان اینها با کشتن تو اول قرآن را به زمین زدند.

وی در پایان اظهار داشت: در سقیفه گفتند علی همه فضایل و برتری های لازم را دارد ولی کفایت سیاسی ندارد! این همان آقایی است که در ده سالگی می گفت «انی اری نور الوحی» حال در سی و سه سالگی کفایت سیاسی ندارد؟

فایلهای صوتی مداحی شب بیست و یکم ماه رمضان با نوای ذاکرین اهل بیت(ع) دراینجاآماده دریافت است.

حاج علی قربانی:روضه 

حاج علی قربانی:مناجات 

حاج علی قربانی:زیارت امام حسین(ع) 

احدقدمی:زمینه 

احدقدمی:شور 

محمدحسین پویانفر:مناجات و روضه 

محمدحسین پویانفر:زمینه 

محمدحسین پویانفر:تک 

محمدرضادولابی:واحد 

 محمدحسین پویانفر:شور

محمدحسین پویانفر:راس تو میرود 

 

مهدی رسولی : مناجات 

مهدی رسولی : روضه حضرت علی(ع) 

مهدی رسولی : دعای ابوحمزه ثمالی 

حاج علی جنانی:مناجات امام زمان(عج) 

حاج علی جنانی:مناجات

 

حاج علی جنانی:مناجات حضرت امیر 

آب روی مریخ

همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، وجود آب به شکل مایع لازمه‌ی حیات است؛ دست کم روی کره‌ی زمین این‌گونه است. احتمال می‌رود که برای مریخ خشک و بی‌روح هم اوضاع به همین شکل باشد. شاید هم این تنها فرضی باشد که ناسا برای شرط وجود حیات در مریخ قائل شده و استراتژی «جستجو به دنبال آب» را در کاوش‌های خود روی مریخ در دستور کارش قرار داده‌ است.

دانشمندان بر این باورند که آب به شکل مایع همیشه روی مریخ به‌اندازه‌ی الان کمیاب نبوده است. مریخ مدرن بیشتر  شبیه به یک بیابان لم‌یزرع است؛ اما این سیاره در دوران اولیه‌ی خود کاملا خیس و مرطوب بوده است؛ چنین برداشتی را با استفاده از برخی شواهد زمین‌شناختی و سرنخ‌های به‌دست‌آمده از زمان گذشته بیان می‌کنند.

این امکان وجود دارد که زمانی در سطح سیاره، حتی سیل‌هایی هم جریان یافته باشند، رودخانه‌ها شاید باعث شکل گرفتن کانال‌ها و سیلاب‌دره‌هایی شده باشند و همچنین دریاچه‌ها و اقیانوس‌هایی هم احتمال دارد که در گذشته  بخش‌هایی عظیم از سیاره را پوشانده بوده باشند.

در سال‌های اخیر نیز شواهد تأییدکننده برای صحت این احتمالات به مقدار چشمگیری افزایش یافته است. مدارگردریکانسنس در طی مشاهدات خود به شواهد درخوری دست یافته است؛ شواهدی شامل هزاران بازمانده ازفیلوسیلیکات‌هایی در محل‌های مختلفی در این سیاره. این مواد معدنی در واقع شبیه خاک رس هستند و به‌طور منفرد در  محیط‌های آبی که دارای دماهای مساعد برای حیات نیز هستند، پدید می‌آیند.

اما چنین موادی احتمالا در روزهای اولیه‌ی تشکیل منظومه‌ی شمسی و در زمانی حدود ۳.۸ تا ۴.۶ میلیارد سال پیش ته‌نشین شده‌اند. پیمایشگرهایی همانند آپرتونیتی و کیوریاسیتی نشان‌ داده‌اند که دست کم برخی از این دریاچه‌ها داراینمک و سطوحی از خاصیت اسیدیِ مناسب برای وجود حیات بوده‌اند.

 آیا تصور چنین پدیده‌هایی برای شما هم اندکی دشوار است؟ شاید اگر به دریاچه‌ی مونو در کالیفرنیای آمریکا به‌عنوان یک نمونه‌ی مشابه اشاره کنیم، وضعیت بهتر شود. این دریاچه در واقع کهن‌ترین دریاچه‌ی روی زمین است و  قدمت  ۷۶۰ هزارساله دارد و ژرفای میانگین آن حدود ۱۷ متر است.

حال اگر چنین دریاچه‌ای را بدون آب تصور کنیم، با چیزی شبیه به گودال گوسف (Gusev Crater) در سطح مریخ روبرو خواهیم بود. این گودال در واقع در اثر جریان رودخانه‌‌ای ایجاد شده که مریخ‌نورد اسپریت در آن به دنبال شواهدی از آب  جستجو می‌کرده است.

هنگامی که دانشمندان به تصاویر با وضوح بالا و سه‌بعدی از مریخ که در سال ۲۰۰۵ گرفته شده بود نگاه کردند و آن‌ها را با تصاویر به‌دست‌آمده در سال ۱۹۹۹ از همان نواحی مقایسه کردند، به یک نکته‌ی جالب توجه و هیجان‌انگیز پی بردند.

دسته‌ای از نواره‌های رسوبی و درخشان در طی آن سال‌های متمایزکننده، داخل این گودال‌ها شکل گرفته بود. این نواره‌ها در واقع یادآور وجود سیل‌های مهیبی بودند که توانایی کندن خاک و بر جای گذاشتن بازمانده‌های رسوبی جدید روی کره‌ی زمین داشته‌اند. البته یافتن شماری از این نواره‌ها نمی‌توانست آن‌قدرها هم سرنوشت‌ساز تلقی شود؛ اما اگر نیروی پیش‌راننده در شکل گرفتن آن‌ها در آن زمان، آب بوده باشند، آنگاه اوضاع اندکی فرق خواهد کرد.

شاید منابع آب به حالت مایع روی مریخ بسیار نایاب یا کمیاب باشند، اما آب یخ‌زده به این شکل نیست. فرودگر فونیکس در بخش‌های دوردست شمالی سیاره‌ی سرخ به تحقیق روی یخ‌های آن نواحی پرداخته است. بازوی رباتیک این فرودگر هم با حفاری‌هایی روی لایه‌های یخی، در ادامه به نمونه‌های خاکی از آن محل‌ها دست یافته که با استفاده از ابزارهای همراه این فرودگر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. در واقع، فرودگر فونیکس دارای سه هدف اساسی در این مأموریت بوده است که همه‌ی آن‌ها به‌نوعی مرتبط با آب قلمداد می‌شوند:

۱. بررسی کردن تاریخچه‌ی آب روی این سیاره در تمامی حالت‌های ممکن.

۲. تعیین اینکه آیا خاک نواحی قطبی مریخ قادر به پشتیبانی از حیات است یا خیر.

۳. مطالعه‌ی هوای مریخ از نقطه‌نظر قطبی و اقتضائات آن نواحی.

 آیا حیات روی مریخ وجود دارد؟

همین سؤال ساده برای قرن‌های متمادی ذهن انسان‌ها را به خود مشغول کرده است. واقعیت این است که ما هنوز هم، پاسخی قطعی برای این پرسش نداریم. با این وجود برخی شواهد جدید با انجام آزمایش‌های راضی‌کننده توسط فضاپیماهای جدید در مورد فرایندهای حیات در گذشته و زمان حال این سیاره به دست آمده است؛ از جمله اقداماتی در زمینه‌ی تجزیه و تحلیل خاک مریخ به دنبال یافتن نشانه‌هایی از آب در آن‌ و همچنین جستجو به دنبال نشانه‌هایی از آزاد شدن گازهایی همچون کربن دی‌اکسید، متان و اکسیژن در این سیاره‌ که می‌تواند پیشنهادکننده‌ی وجود حیات از نوع باکتریایی در این سیاره باشد.

این امکان هم وجود دارد که ما در ادامه نیاز به ایجاد تغییر در ایده‌مان در مورد حیات مریخی داشته باشیم و به‌جای تصوراتمان در مورد برخی موجودات با سرهای تخم‌مرغی شکل و خصوصیات انسان‌گونه! نگاهمان را روی ارگانیزم‌هایی کوچک‌تر متمرکز کنیم.  میکروب‌ها واقعا موجودات بسیار ریز و جان‌سختی هستند! و از این‌رو، دلایل منطقی وجود دارد در مورد اینکه ما باور داشته باشیم در سطوح پایینی مریخ هم می‌توانند وجود داشته باشند. به‌عنوان نمونه، زیست‌شناسان در حفاری‌های خود به باکتری‌هایی زنده در قطب جنوب و همین‌طور به گونه‌هایی زیستی در آن نواحی رسیده‌اند که برای بیش از ۱۲۰ هزار سال در آنجا وجود داشته و در اعماقی به میزان ۳.۲ کیلومتر از سطح یخ‌های گرینلند پنهان بوده‌اند و توانسته‌اند پس از مدت‌ها از حالت یخ‌زده‌ی خود خارج شوند و شروع به تکثیر کنند.

همچنین مجموعه‌ای از شواهد وجود دارد مبنی بر اینکه محیط مریخ در میلیاردها سال پیش می‌توانسته از چنین موجوداتی پشتیبانی کند. همان‌طور که بحث کردیم، آب یک ماده‌ی کلیدی در تشکیل حیات است و ما این را هم می‌دانیم که مریخ در زمان‌های گذشته مرطوب بوده است. مریخ‌نورد کیوریاسیتی به ناحیه‌ی گودال گیل (Gale Creterr) روانه شده  بود، زیرا در آن نواحی نقاطی را مشاهده کرده بودند که در آن‌ها برای مدتی بسیار طولانی،  آب جریان داشته است.

این بخش از تاریخ مریخ در زیر لایه‌هایی پنهان شده است که نواحی مرکزی این ناحیه را پوشش داده‌اند و در طی میلیاردها سال به ارتفاعی به میزان ۵.۵ کیلومتر در زمان فعلی رسیده‌اند که به‌عنوان مانت شارپ می‌شناسیم.

در عوض، کاوشگر آپرتونینی نقطه‌ی دیگری را همانند گودال گیل شناسایی کرد که در زمان‌های کهن، آب در آنجا دارای حالت اسیدی یا نمک‌دار کافی برای پا به عرصه گذاشتن سلول‌های زنده نبوده است.

علاوه بر آن، کیوریاسیتی باید بتواند ترکیب‌های کربن ارگانیکی را نیز محل‌یابی کند که توانایی شکل دادن آمینواسیدهایحیاتی را دارا هستند. این کاوشگر هم‌اکنون در حفاری‌ها به هیدروژن، کربن، گوگرد، نیتروژن و فسفر و اکسیژن رسیده  است که همگی به‌عنوان یک ذخیره‌ی خوب برای حیات تک‌سلولی محسوب می‌شوند؛ البته اگر آن موجودات در حال حاضر وجود داشته باشند. پیش‌تر روی زمین، دانشمندان پی برده‌ بودند که سنگ‌های آسمانی رسیده از مریخ در ساختار داخلی خود، با منابع حیات بیولوژیک سازگار هستند.

به‌طور خلاصه، شواهد زیادی وجود دارد از اینکه مریخ در گذشته مستعد حیات بوده است. حتی اگر حیات در گذشته وجود هم داشته باشد، باید از خودمان این سؤال را بپرسیم که آیا می‌تواند هنوز هم در بخش‌هایی از آن جاری باشد؟

یکی از نشانه‌های نویدبخش از وجود حیات در مریخ، شاید وجود ذخایر فراوانی از متان در اتمسفر سیاره باشد. دانشمندان پیش‌تر نشان داده‌اند که ۹۰ الی ۹۵ درصد این گاز در زمین توسط میکروب‌ها تولید می‌شود و شاید در اتمسفر مریخ هم چنین روندی وجود داشته باشد. آن‌ها همچنین فرض را بر این می‌گذارند که شاید متان به دام افتاده از میکروارگانیزم‌های دفن‌شده در لایه‌های زیرین توانسته باشد در طی نوسانات دمایی فصلی و آب شدن برخی یخ‌های لایه‌ای، وارد اتمسفر مریخ شود.

تا به اینجای کار، اندازه‌گیری‌های کیوریاسیتی مقادیری حدود یک ده‌هزارم از مقادیر موجود متان در اتمسفر زمین را نشان داده است، در واقع چنین مقداری بسیار کم است. اما احتمال کمی هم وجود دارد که ما در آینده شاهد برخی تغییرات فصلی و فعل و انفعالاتی باشیم که ما را بیشتر راهنمایی کند. ولی باز هم تأکید می‌کنیم که متان موجود در اتمسفر مریخ به‌سادگی می‌تواند تنها حاصل برخی برآیندهای طبیعی باشد و هیچی آثاری از موجودات میکروبی روی این سیاره مشاهده نشود؛ همان‌طور که تاکنون مشاهده نشده است.

مدل جدید لکسوس CT200h، چهره‌ای اسپرت‌تر از قبل دارد که با حالتی انتقام‌جو همراه شده است. این خودرو، در فضای داخلی و تجهیزات فنی هم تفاوت‌هایی با گذشته خواهد داشت.

مدل ۲۰۱۸ از CT200h، در نمای روبه‌رو عضلانی و حجیم به نظر می‌رسد. جلوپنجره‌ی مشبک و بزرگ این خودرو همچنان چشم‌گیر است؛ اما طرح لانه‌زنبوری متفاوتی دارد. مدل‌های فول آپشن از CT200h، با نوار LED روشنایی روز قابل سفارش هستند که حالا به‌جای پایین کاسه چراغ، در قسمت بالای آن خواهد بود. رینگ‌های اسپرت ۱۶ اینچ و ۱۰ پر، برای این مدل پایه‌ی این خودرو بازطراحی شده‌اند تا ویژگی‌های اسپرت بیشتری به همراه داشته باشند، ضمن اینکه نسخه‌ی F Sport با رینگ‌های ۱۷ اینچ ارائه خواهد شد.

تفاوت CT200h جدید با مدل قبلی، در نمای پشت بیشتر نمود دارد. سپرهای عقب، حجیم و اسپرت دیده می‌شوند. چراغ‌های عقب هم حالت بی‌تفاوت سابق را ندارند و با نوار LED به شکل L، جوان‌پسند و تهاجمی هستند. بخش سیاه‌رنگ و پلاستیکی سپر، در مقایسه با گذشته، بیشتر است که البته زیبایی این لکسوس هاچبک را افزایش داده است.

نسخه‌ی F Sport از لکسوس CT200h در فضای داخلی و بیرونی، رنگ‌بندی متنوع‌تری خواهد داشت و می‌تواند به‌صورت دورنگ سفارش داده شود. علاوه بر این، می‌توان به‌جای نمونه‌ی ۷ اینچ در مدل استاندارد، از نمایشگر عریض ۱۰.۳ اینچ بهره‌مند شد.

تمامی خودروهای آینده‌ی CT200h، با آپشن‌های ایمنی جدید لکسوس موسوم به +Safety System همراه خواهند بود که ترمز خودکار در هنگام تشخیص احتمال برخورد، هشدار پیشگیری از حادثه، رادار جانبی، کروز کنترل هوشمند مجهز به کاهنده و افزاینده‌ی سرعت در ترافیک، هشدار خروج از لاین جاده، کاهش شدت نور چراغ‌ها به هنگام نزدیک شدن به دیگر خودروها از روبه‌رو و فرمان حساس به سرعت را شامل می‌شوند.

فعلا قرار نیست پیشرانه و قوای فنی لکسوس CT200h تغییر کند. با این حساب، پیشرانه‌ی ۱.۸ لیتری ۴ سیلندر با قدرت ۱۰۰ اسب بخار و گشتاور ۱۴۲ نیوتن‌متر، در کنار موتور الکتریکی ۶۰ کیلووات ساعت (۸۰ اسب بخار) روی این خودرو نصب خواهد شد تا میانگین مصرف سوخت ۴.۱ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر حاصل شود.

لکسوس CT200h، مجموعا با نهایت قدرت ۱۳۴ اسب بخار همراه خواهد بود که رسیدن به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت ظرف ۱۰.۶ ثانیه را فراهم می‌کند. این خودرو برای رسیدن به سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت، به زمانی در حدود ۳۴ ثانیه احتیاج دارد و نهایت سرعت آن، محدود به ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت خواهد بود.

نسخه‌ی ۲۰۱۸ از لکسوس CT200h، تفاوت قیمت چندانی با نمونه‌ی قبل نخواهد داشت و با آستانه‌ی قیمت ۳۳ هزار دلار، از چند ماه دیگر در بازار جهانی عرضه خواهد شد. نسخه‌ی F Sport از این خودرو با آپشن‌های کامل، نزدیک به ۳۹ هزار دلار قیمت خواهد داشت.

در چهار سال گذشته قیمت تمام‌شده‌ی تولید گوشت‌ آزمایشگاهی، ۹۶ درصد کاهش پیدا کرده است. با این حال هنوز قیمت تمام‌شده‌ی این نوع گوشت‌ها برای تولید در مقیاس صنعتی بسیار بالا است؛ ولی پیش‌بینی می‌شود در آینده این مشکل نیز برطرف شود. 

گوشت‌ به دور از بی‌رحمی

صاحبان فناوری‌های حوزه‌ی غذایی همیشه به موضوع تولید گوشت یا جایگزین‌های آزمایشگاهی برای آن علاقه‌مند بوده‌اند. در چند سال اخیر، نمونه‌های اولیه‌ای از جایگزین‌های واقعی گوشت طبیعی به بازار عرضه شده و مورد توجه خریداران نیز قرار گرفته‌اند. بازسازی مزه، بافت، ظاهر و بوی گوشت به‌هیچ‌وجه کار ساده‌ای نیست و شرکت‌های فعال در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های عظیمی برای ارضای همین چند پیش‌شرط به‌ظاهر ساده انجام داده‌اند. البته آن‌ها کاملا امیدوارند که این سرمایه‌گذاری در بلندمدت برای آن‌ها سود سرشاری خواهد داشت.

در سال ۲۰۱۶، شرکت Beyond Meat به‌عنوان اولین استارت‌آپ این حوزه جایگزین‌ گیاهی گوشت را معرفی و آن را به فروشگاه‌های مواد غذایی عرضه کرد. شرکت Impossible Foods دیگر رقیب این شرکت است که در حال حاضر با  رستوران‌ها قرارداد بسته و در نظر دارد عرضه‌ی فروشگاهی محصولاتش را به زمان دیگری موکول کند.

با این حال بسیاری از شرکت‌ها تصمیم گرفتند این مسیر سخت برای تولید جایگزین گوشت مصنوعی را دور بزنند و گوشت واقعی را به‌صورت آزمایشگاهی تولید کنند. محصول این تلاش، گوشت‌ پرورشی سلولی نام گرفته است و رشته به  رشته در آزمایشگاه، رشد و کشت داده می‌شود.

تولید این محصول بسیار پرهزینه است؛ ولی قیمت تمام‌شده‌ی آن‌ها در سال‌های اخیر به‌سرعت در حال کاهش است. جالب است بدانید که قیمت اولین همبرگر گوشت آزمایشگاهی که توسط شرکت Mosa Meats درست شده بود،  ۱.۲ میلیون دلار به ازای هر پوند تخمین زده شده است. اکنون قیمت این نوع گوشت به ۱۱.۳۶ دلار در هر پوند (۰.۴۵۵ کیلوگرم) رسیده که با قیمت ۱۲ دلار بر پوند گوشت‌های گیاهی بیاند میت قابل رقابت است. البته هر دو نوع از این گوشت فعلا در مقیاس محدود عرضه می‌شوند و قابلیت رقابت با گوشت دام که قیمت جهانی متوسط آن ۳.۵۴۴ دلار بر پوند است، ندارند.

به‌تازگی شرکت Memphis Meats نیز پروژه‌ای برای تولید گوشت مرغ آزمایشگاهی کلید زده است. گرچه آن‌ها به قیمت اولیه‌ی ۶۰۰۰ دلار بر هر پوند از گوشت مرغ رسیده‌اند که در مقایسه با قیمت اولیه‌ی ۱.۲۲ میلیون دلاری گوشت گاو بسیار جالب توجه است؛ ولی تا تجاری شدن محصولشان راه زیادی در پیش دارند.

در آشتی با طبیعت

به گزارش سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو)، حدود ۲۶ درصد از زمین‌های قابل کشت جهان برای تأمین علوفه و غذای دام استفاده می‌شود. همچنین سالانه ۱۳ میلیارد هکتار از جنگل‌ها برای تأمین نیازهای صنایع دام و طیور تغییر کاربری داده می‌شوند. علاوه بر این‌ها، صنعت پرورش دام و طیور مسئول بیش از ۱۴.۵ درصد از گازهای گلخانه‌ای با عامل انسانی است. صنعت تولید گوشت‌ آزمایشگاهی می‌تواند کمک شایانی به حل این مشکلات کند.

افزایش مقیاس تولید این نوع گوشت‌ از مقیاس آزمایشگاهی به تولید صنعتی و در عین حال پایین نگاه داشتن قیمت، بزرگ‌ترین چالش پیش روی این صنعت است. با وجود تمام تلاش‌های جاری، تولید گوشت غیر حیوانی برای استفاده‌ی عموم (از نظر قیمت) تا پیش از سال ۲۰۲۰ ممکن نخواهد بود. با این حال، پاتریک براون مدیر ارشد شرکت  Impossible Foodss در نظر دارد صنعت دام‌پروری را کاملا بازنشسته کند و محصولات خود را جایگزین آن کند. اکنون، این تنها رؤیایی دور از دسترس است؛ ولی اگر گوشت‌ آزمایشگاهی واقعا بتواند ارزان‌تر، سالم‌تر و دوستدار محیط زیست تولید شود، باید به آن‌ فرصت مبارزه برای اثبات خود داد.

معاون تولید موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی شعبه جنوب کشور(شیراز) با تاکید بر بومی بودن دانش در این مرکز، گفت: تمام دانش موجود در این شعبه ناشی از خدمات، تلاش و تحقیقات پیوسته محققان و کارشناسان موسسه رازی شعبه شیراز است و از هیچ کشوری در این زمینه کمک گرفته نشده است.

آژانس فضایی اروپا فیلمی از نحوه حرکت ستارگان صورت فلکی شکارچی در ۴۵۰ هزار سال آینده منتشر کرده است.

 به نقل از اسپیس، این فیلم با استفاده از داده‌های ماهواره‌های "گایا"(Gaia) و هیپارکاس(Hipparcos) تهیه شده است.

ابعاد بخشی از کهکشان که در این فیلم به تصویر کشیده شده ۴۰ در ۲۰ درجه است. برای فهم بهتر می‌توان گفت که ابعاد یک ماه کامل در آسمان نسبت به این فیلم در حدود نیم درجه است.

"شکارچی" (Orion) صورت فلکی است که نیمی از آن در آسمان نیم‌کره جنوبی و نیم دیگر آن از نیم‌کره شمالی زمین قابل دیدن است. این صورت فلکی شاید شناخته‌شده‌ترین و زیباترین صورت فلکی در آسمان باشد. هیچ یک از صورت‌های فلکی دیگر تا این حد شباهت به نامش ندارد. این صورت فلکی شامل ستارگان درخشان بسیار است. ستاره‌های آن شباهت به یک شکارچی دارد که از هزارها سال پیش در جهان شناخته شده‌است.

این صورت فلکی در جنوب صورت فلکی "ارابه‌ران" و در شرق صورت فلکی دوپیکر قرار دارد. همچنین در شمال شرقی آن صورت فلکی گاو(صورت فلکی) قرار دارد. دست‌ها و بالاتنه شکارچی در نیم کره شمالی حاوی یکی از پرنورترین ستاره‌ها است.

در نیم کره جنوبی که پایین تنه شکارچی در آن قرار دارد صور تک‌شاخ و نهنگ قرار دارد، در جنوب و جنوب غربی شکارچی خرگوش و سگ بزرگ قرار دارد و به همین دلیل شکارچی را شکارگر سگ می‌دانند!

در جنوب شرقی شکارچی نیز صورت فلکی "جوی" (Eridanus) واقع است.

در اساطیر، اوریون(Orion) یک شکارچی قوی‌هیکل و غول‌پیکر بود که هفت‌خواهران (خوشه پروین) را تعقیب می‌کرد و سرانجام توسط آرتمیس(الهه ماه و شکار) کشته شد؛ و به عنوان یک صورت فلکی در آسمان قرار داده شد. نام عربی این صورت فلکی «جبّار» به معنای «تنومند و غول‌آسا» است؛ و نامی که در دهه‌های اخیر در فارسی به کار می‌رود، شکارچی است؛ چنان‌که در انگلیسی هم علاوه بر اوریون، به آن Hunter (شکارچی) گفته می‌شود.