سامانه فضایی روسها به نام "مایاک"(به معنای مهتاب) روز جمعه گذشته با موفقیت به فضا پرتاب شد و گفته میشود یکی از درخشان ترین اجسام آسمان خواهد بود.
به نقل از گیزمگ، این سامانه روز 14 ژوئیه (23 تیر) ساعت 9:36 دقیقه به وقت محلی از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان و بر پشت موشکSoyuz 2.1a راهی فضا شد. این ماهواره ساعاتی بعد وارد مدار زمین شد و مدت زمان کوتاهی پس از آن رفلکتور خورشیدیاش باز شد.
این رفلکتور به شکل یک هرم مرتفع سه متری است و قرار است دو هدف علمی اصلی مایاک را برآورده کند. این هرم که از یک غشای فلزی نازک انعکاسی ساخته شده، برای شکار پرتوهای خورشید و بازتاب نور آنها به زمین طراحی شده است. روسها مدعیاند این امر، ماهواره مایاک را به دومین شی درخشان آسمان شب پس از ماه تبدیل خواهد کرد.
هدف دوم این ماهواره افزایش کشش بر روی ماهواره است و تیم علمی در حال آزمایش یک سیستم ترمز فضایی جدید است که به مایاک کمک خواهد کرد پس از انجام ماموریت خود سریعا از مدار زمین خارج شود و هنگام ورود دوباره به جو آتش گیرد.
در صورت عملکرد مناسب این فناوری، می توان آن را به عنوان روشی برای خارج کردن ماهواره های دیگر از مدار زمین هم به کار برد تا مدار پایینی از وجود آنها تخلیه شود. هم اکنون مدار زمین مملو از زبالههای فضایی است که روز به روز خطرآفرین تر می شوند.
برای این که زمینیان بتوانند سفر مایاک را رهگیری کنند، دانشمندان روسی نوعی نرم افزار اندروید را با نسخه iOSارائه دادهاند. هنوز این نرمافزار ترجمه انگلیسی ندارد و علاقهمندان برای رهگیری ماهواره مایاک یا هر ماهواره دیگری می توانند از سرویس N2YO استفاده کنند.
منجمان در رصدخانه "آرسیبو"(Arecibo)در پورتوریکو امواج رادیویی عجیبی از یک ستاره کوتوله سرخ در فاصله 11 سال نوری از زمین دریافت کردهاند.
به نقل از دیلیمیل، محققان معتقدند این امواج از ستاره Ross 128 ارسال شدهاند که یک کوتوله سرخ است و هیچ سیارهای در اطراف آن شناسایی نشده است.
محققان اعلام کردند سیگنالهای غیر معمول به خاطر انفجارهایی تقریبا متناوب ایجاد شده اند و برای پیدا کردن منبع سیگنالها نیاز به تحقیق بیشتری لازم است.
این سیگنالها بوسیله رصدخانه آرسیبو در پورتوریکو که دارای یک تلسکوپ رادیویی عظیم است دریافت شدهاند.
پروفسور "آبل مندز"(Abel Mendez) از منجمان دانشگاه پورتوریکو گفت: اینکه این سیگنالها از سوی موجودات فرازمینی باشد بسیار بعید است اما به هر حال این گزینه نیز محتمل است.
وی افزود: بخشی از این امواج ممکن است به خاطر ماهوارههای عبوری بوده باشد اما بررسی امواج نشان میدهد که جنس آنها با امواج ماهوارهها متفاوت است و حدود هر 10 دقیقه یکبار ارسال میشوند.
وی در گزارش خود آورده است که رصد ستارهها در قبل و بعد از این رصد نتایج مشابهی نداشته است.
ستاره کوتوله سرخ(red dwarf star) ستارهای کوچک و سرد و سرخ رنگ است که غالبا به ستارهای گفته میشود که جرمی کمتر از نصف جرم خورشید داشته باشد(کمتر از ۰٫۰۷۵ جرم خورشید را کوتوله قهوهای گویند) و دمای سطحی آن کمتر از ۳٬۵۰۰ درجه کلوین باشد.
اجرام زیستپذیر اطراف ستارههای کوتوله قرمز بهترین نامزد برای میزبانی زیست فرازمینی و در واقع بهترین جای کیهان برای یافتن حیات فرازمینی هستند. کوتولههای قرمز فراوانترین نوع ستاره در جهان هستند و هر یک از آنها احتمالا دارای سیارهای هستند که در ناحیه زیستپذیرشان قرار گرفته است. این ناحیه بهترین شانس برای وجود حیات بیگانه را داراست. کوتولههای قرمز که ستارههای کوتوله M نیز خوانده میشوند، بیش از ۵٠ برابر تاریکتر از خورشید بوده و فقط ١٠ تا ٢٠ درصد آن جرم دارند. این اجرام کیهانی ٧٠ درصد ستارگان جهان را تشکیل میدهند.
فراوانی کوتولههای قرمز دانشمندان را به این فکر واداشت که شاید آنها بهترین مکان برای کشف حیات بیگانه احتمالی باشند.
منجمان به طور فزایندهای در حال کشف سیارات مدارگرد در اطراف این ستارهها هستند و پژوهشهای جدید فضاپیمای "کپلر"(Kepler) نیز نشان داده دستکم نیمی از این ستارگان، سیارات صخرهای دارند که اندازهشان نصف تا چهار برابر زمین است. دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا در لسآنجلس با استفاده از مدلهای رایانهای شکلگیری سیارهای دریافتند کوتولههای قرمز احتمالا جهانهای زمین مانندی را توسعه دهند و اینکه سیارات موجود در ناحیه زیستپذیر آنها به اندازه کافی برای داشتن آب مایع، گرم هستند.
پژوهشگران دریافتند سیاراتی که در نواحی زیستپذیر ستارگان کوتوله قرمز قرار دارند، میتوانند مقادیر قابلتوجهی از آب را انباشت کنند و در واقع هر یک از آنها احتمالا دارای ٢٥ برابر آب بیشتری نسبت به زمین باشند.
فناوران کشورمان موفق به ساخت نمونه آزمایشگاهی اکسیژنسنج خون بیمارستانی شدند.
دامون نوری حصار، مدیر فنی شرکت تولیدکننده این دستگاه گفت: پروژه ساخت پالس اکسیمتر بیمارستانی با توجه به سابقه شرکت و به درخواست شرکتهای توزیعکننده تجهیزات پزشکی و اعلام نیاز مراکز درمانی به این دستگاه، طراحی شده و هم اکنون به مرحله تجاریسازی رسیده است.
نوری حصار درباره کارکردهای این دستگاه گفت: «پالس اکسیمتر» (Pulse Oximeter) یا اکسیژنسنج خون وسیلهای است که با کمک آن میتوان به روشی غیرتهاجمی میزان درصد اشباع اکسیژن خون سرخرگ انسان را اندازهگیری کرد.
وی با اشاره به اندازهگیری میزان مولکولهای هموگلوبینی آمیخته شده با اکسیژن و نمایش تعداد و آهنگ ضربان قلب به عنوان کارکردهای اصلی این دستگاه، افزود: این دستگاه از یک حسگر نوری تشکیل شده که بر روی شریانچههای نبضدار قرار میگیرد و با انتشار دو موج نور قرمز و مادون قرمز که یکی از آنها توسط هموگلوبین و دیگری توسط اکسیژن ترکیبی با هموگلوبین جذب میشود، میزان اشباع اکسیژن خون را اندازهگیری میکند.
نوری حصار افزود: در واقع گیرنده و یا به اصطلاح فتودیودی که در دستگاه به کار رفته، با آشکارسازی نور عبوری از بافت، آن را بر حسب میزان شدت نور به یک سیگنال الکتریکی تبدیل میکند و پس از انجام محاسبات بردهای الکترونیکی و میکرو پروسورها روی این سیگنال، میزان اشباع اکسیژن خون اندازهگیری میشود.
وی با اشاره به موارد استفاده این محصول اظهار کرد: پالس اکسیمتری در تمامی شرایط بالینی در بخشهای مختلف بیمارستانی و مراکز درمانی نظیر اتاقهای عمل، واحدهای مراقبت ویژه، بخشهای مراقبت پس از بیهوشی، بخشهای اورژانس و آمبولانسها، اتاقهای اندوسکوپی، آزمایشگاههای خواب، بخشهای قلب، اتاقهای زایمان و بخشهای عمومی بیمارستان مورد استفاده قرار میگیرد.
مدیرفنی شرکت تولیدکننده این دستگاه در خصوص مزایای محصول تولیدشده گفت: بهبود عملکرد با باتری، امکان ارسال اطلاعات از طریق سیستم مخابراتی، قیمت تمام شده پایین و گارانتی و خدمات پس از فروش از مزایای این دستگاه تولیدی است.
نوری حصار با بیان این که نمونهسازی صنعتی دستگاه از نظر سختافزاری و نرمافزاری به اتمام رسیده است، اظهار کرد: این دستگاه هم اکنون به صورت آزمایشی در چند مرکز درمانی به کار گرفته شده و برای دریافت مجوزها و استانداردهای لازم به مراجع ارجاع داده شده است.
به گفته وی این محصول بزودی قابل ارائه به بازار مصرف خواهد بود و امیدواریم بتواند بازار را به خوبی تحتالشعاع قرار دهد و با حضور چند شرکت معتبر در رابطه با فروش این دستگاه میتوان بازار خوبی در کشور و کشورهای همسایه پیدا کرد.
بر اساس اعلام روابط عمومی صحا، وی با اشاره به نوپا بودن این شرکت و عدم توانایی مالی آن برای شروع اولیه این پروژه، گفت: ما با وجود نیاز به تسهیلاتی نه چندان زیاد، در مراجعه به نهادهای مختلف مالی و اعتباری متاسفانه به نتیجهای نرسیده بودیم تا اینکه از طریق پارک علم و فناوری استان اردبیل به صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) معرفی شدیم و با تسهیلاتی که از صحا دریافت کردیم توانستیم مراحل اولیه پروژه را با موفقیت به پایان برسانیم.
پزشکان طی یک پژوهش جدید از "اتاقک اکسیژن"(Hyperbaric Oxygen Therapy Chamber) برای درمان آسیبهای وارده به مغز یک بیمار ایست قلبی استفاده کردند.
به نقل از گیزمگ، اتاقک اکسیژن، محفظه اکسیژن درمانی پرفشار یا HBOT برای درمان بیمار از طریق اعمال فشار محیطی بزرگتر از یک اتمسفر(در حالیکه وی اکسیژن خالص استنشاق میکند) به کار میرود.
چهار ترکیب مشخص از این دستگاه وجود دارد، تکنفره، تکنفره با دسترسی پرسنل، دونفره (دونفره با دسترسی پرسنل) و چند نفره که در تمامی این دستگاهها، بیمار به راحتی داخل محفظه شده و بصورت نشسته یا خوابیده قرار میگیرد.
سرعت عمل در بازگردانی بیماری که دچار ایست قلبی شده از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و اگر متخصصان پزشکی بتوانند به سرعت مداخله کنند، میتوان قلب را احیا کرد اما آسیب مغزی ناشی از این اتفاق سبب بروز اختلال در عملکردهای قبلی عصبی میشود.
در حال حاضر، پزشکان و محققان دانشگاه داکوتای شمالی با استفاده از تکنیکهای اکسیژن درمانی موفق شده اند تا آسیبهای مغزی وارد شده به یک دختر بچه 2 ساله بر اثر غرق شدن در استخر را مداوا کنند.
به گفته پزشکان معالج، این کودک پس از غرق شدن در استخر دچار ایست قلبی شده بود که با مداخله پزشکان به سرعت احیا شده بود.
اما پس از گرفتن اسکن امآرآی از مغز این کودک، پزشکان دریافتند که ماده خاکستری او دچار آسیبهای جدی شده و ماده خاکستری و سفید مغز وی از بین رفته است.
این امر سبب میشود تا این کودک دچار اختلال در صحبت کردن، راه رفتن و واکنش به صداها شده و سر خود را به طور مداوم تکان دهد.
از آنجایی که تجهیزات HBOT در نزدیکی محل سکونت این کودک وجود نداشت، پزشکان برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر به بافت مغز، به صورت موقت درمان معمولی با اکسیژن را آغاز کردند.
آنها 55 روز پس از حادثهای که برای این کودک رخ داده بود، او را تحت درمان با اکسیژن قرار دادند. او در روز دو بار و هر بار به مدت 45 دقیقه تحت درمان میگرفت و این روند درمانی تا 3 هفته ادامه داشت.
پزشکان در طول این سه هفته بهبودی چشمگیری را در این دختربچه مشاهده کردند به طوریکه این کودک در طول این زمان هوشیارتر شده، حرکت سر او کمتر شده و توانایی حرکت دست و بازوی خود را مجددا به دست آورد.
او مجددا میتوانست صحبت کند، بخندد، غذا بخورد و حرکات را با چشمهایش دنبال کند.
پس از آن این کودک به همراه خانواده راهی مرکز اکسیژن درمانی در نیواورلئان شد و درمان خود را به مدت 8 هفته در آن مرکز ادامه داد.
79 روز پس از جراحت، این دختر در یک محفظه فشار با 1.3 جرم فشار قرار داده شد و به مدت 45 دقیقه در روز و پنج روز در هفته، در معرض اکسیژن خالص قرار گرفت.
پس از گذشت 40 جلسه و انجام تمرینات فیزیکی، شرایط کودک رو به بهبودی رفته و توانایی شناختی مغز وی بازگردانی شد. او توانست بسیار بهتر از قبل صحبت کند و بدون نیاز به کمک دیگران راه برود.
ضمن اینکه با انجام ام.آر.آی مجدد مشخص شد که تمام نواحی آسیب دیده تقریبا به حالت اولیه خود بازگشتهاند و تنها میزان کم و خفیفی از آنها باقی مانده است.
با وجود مشاهده اثربخشی این روش در احیا آسیبهای مغزی این کودک، محققان برای اثبات آن نیازمند موارد بیشتری بوده و به گفته آنها نمیشود تنها به یک مورد اکتفا کرد.
این پژوهش در journal Medical Gas Research منتشر شده است.
سمینار یک روزه بررسی جایگاه هیستروسکوپی در درمان ناباروری در پژوهشگاه ابن سینا روز پنجشنبه، 14 بهمن ماه امسال برگزار میشود.
دکتر افسانه محمدزاده، دبیر علمی سمینار یک روزه بررسی جایگاه هیستروسکوپی در درمان ناباروری، اظهار کرد: این سمینار با هدف آشنایی متخصصین زنان با اصول هیستروسکوپی و جایگاه آن در درمان اختلالات منجر به ناباروری نظیر چسبندگیهای رحم - فیبروم زیر مخاطی، اختلالات ساختمانی رحم برگزار میشود.
وی افزود: همچنین با توجه به اهمیت و عوارض ناشی از هیستروسکوپی و یا بیهوشی، به جنبههای مختلف کنترل این عوارض نیز پرداخته میشود.
علاقهمندان جهت ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر میتوانند با تلفن 23519 داخلی 607 تماس گرفته و یا روز برگزاری به صورت حضوری به خیابان شریعتی، نبش خیابان یخچال، مرکز درمان ناباروری ابن سینا، سالن کنفرانس مراجعه کنند.
به گروه هدف این برنامه که متخصصین زنان و زایمان، متخصصین بیهوشی، پزشکان عمومی، جراحان عمومی و ماماها خواهند بود، 5 امتیاز بازآموزی تعلق میگیرد.
عکسهای جدید فضاپیمای کاسینی از قمر زحل وضعیت خاصی از فوران محتوای این قمر از قسمت جنوبی آن را نشان میدهد که احتمال وجود حیات در آن را افزایش میدهد.
به نقل از دیلیمیل، محققان معتقدند اقیانوس زیرسطحی موجود در قمر "انسلادوس"(Enceladus) تمام مواد مورد نیاز برای حیات موجودات زنده را دارد.
در تصویر جدید، جالبترین فورانهای قطب جنوب از دور دیده میشود، پس زمینه تصویر توسط نور خورشید مشاهده میشود، در حالی که این قمر خود با انعکاس نور خورشید از زحل روشن شده است.
بررسی این فورانها از زوایای مختلف دیدهای مختلفی از ویژگیهای این قمر به دانشمندان داده است.
تحلیل شیمیایی این اقیانوسها قویا حاکی از این است که بستر دریای انسلادوس حاوی فواره های آب داغ است. همین فوارهها در بستر اقیانوسهای زمین محل رشد و نمو ارگانیسم هاست.
البته وجود این سیستمهای هیدروترمال(گردش آب داغ) به خودی خود تضمین کننده وجود ارگانیسمها در این قمر به قطر ۵۰۰ کیلومتر نیست و احتمال دارد محیط آن استریل باشد.
اما یافتههای تازه دلیل قانع کننده ای برای بازگشت به این کره با ابزارهای پیشرفته فراهم می کند؛ ابزارهایی که بتوانند آب را برای یافتن شواهد زیستی بررسی کنند.
این تصویر در 13 آوریل سال جاری میلادی از فاصله 808 هزار کیلومتری گرفته شده و محدوده 504 کیلومتری از نیمکره این قمر را پوشش داده است.
مقیاس این تصویر پنج کیلومتر بر پیکسل است.
چندی پیش تصاویری از قطب شمال این قمر منتشر شد که ویژگیهای کاملا متفاوتی با جنوب آن دارد و سراسر پوشیده از منابع و فورانهای گازی است.
وجود هیدروژن در این قمر میتواند منبع انرژی برای ایجاد حیات میکروبی در این قمر باشد و محققان امیدوارند بتوانند نشانههایی از وجود حیات میکروبی در آن را بیابند.
ماموریت "کاسینی"(Cassini) تحت هدایت "سازمان فضایی آمریکا"(ناسا) روزهای پایانیاش را طی میکند. سوخت این کاوشگر که برای ۱۲ سال مشغول گردش حول کیوان بوده اکنون رو به اتمام است. هدایت کنندگان قصد دارند آن را در ماه سپتامبر به اتمسفر کیوان بکوبند تا شانس برخورد احتمالی آن با انسلادوس و آلوده کردن محیط آن به صفر برسد.
هرچند این کاوشگر حاوی ابزارهای عالی است اما این ابزارها برای ردیابی آثار حیات در این قمر طراحی نشده بود. این کار نیازمند طبقه کاملا مدرنی از اسپکترومترهاست. هم اکنون پیشنهادی برای ارسال چنین کاوشگری در سال ۲۰۲۶ درحال تهیه است.
ناسا اخیر ماموریت دیگری به "اروپا"(Europa) قمر مشتری که دارای اقیانوس است را تایید کرده است. فرآیندهای مشابه در بستر اقیانوس این قمر هم احتمالا در جریان است. اما پوسته یخی آن خیلی ضخیم تر است و آبی که از آن به فضا فرار میکند خیلی کمتر است.
یکی از جذابیتهای انسلادوس راحت بودن مطالعه زیر سطح یخی آن است چون این مواد با فوارهها به فضا پرتاب میشوند و کافی است قمری مثل کاسینی از میان آن رد شود.
دکتر اندرو کوتس دانشمند انگلیسی حاضر در ماموریت کاسینی میگوید: ماموریت کاسینی انسلادوس را از نظر جستجو برای یافتن آثار حیات در سایر نقاط منظومه شمسی در صدر قرار داده است. به نظر من سه مقصد اصلی اکنون برابر هستند. مریخ که ممکن است ۳.۸ میلیارد سال قبل حاوی آثار حیات بوده باشد زمانی که شرایط سیاره خیلی متفاوت از امروز بود. قمر "اروپا" که اقیانوسی زیر پوسته اش دارد و حالا انسلادوس. این سه شاید دارای شرایط مناسب برای حیات بوده یا باشند.
زمین و ماه دوستانی بسیار صمیمی هستند؛ البته تا زمانی که اتفاقی برای یکی از آنها رخ ندهد. مثلاً اگر ماه را منفجر کنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این سؤالی است که ما از ستارهشناسان و دانشمندان علوم سیارهای پرسیدیم. این ایده که میتواند سوژهی ایدهآل فیلمهای علمی-تخیلی باشد، ارزش این را دارد که بدانیم اگر تعدادی دیوانه تصمیم بگیرند روزی ماه را نابود کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد. در ادامه پاسخهای این ستارهشناسان و دانشمندان را باهم میبینیم.
کِیتلین آرنس
ستارهشناس، فیزیکدان و کاندیدای دکتری در فضا و علوم سیارهای در دانشگاه آرکِنسا.
سؤال: ما میخواهیم فقط برای سرگرمی ماه را منفجر کنیم. برای رسیدن به این هدف چه گزینههایی داریم؟
پاسخ: ماه یک صخرهی کروی است که جاذبه دارد؛ این یعنی تمام صخرهها و خاک آن بهوسیلهی نیروی گرانشی محدود شدهاند که آن را انرژی پیوند (Binding energy) مینامند. ماهی که ما میخواهیم آن را منفجر کنیم، جرمی معادل با ۱۰۲۲ × ۷.۳ کیلوگرم و شعاعی معادل با ۱۷۳۷ کیلومتر دارد. لذا منفجر کردن آن کار راحتی نیست. انرژی پیوند ماه معادل با ۱۰۲۹ × ۱.۲ ژول است؛ درنتیجه در اثر برخورد هر انرژی کمتر از این مقدار، صخرههای ماه دوباره به حالت کروی شکل خود بازخواهند گشت. بنابراین بگذارید این دیدگاه را با سه اسلحهی ممکن ارزیابی کنیم:
- بمب اتمی: با تبدیل کردن انرژی پیوند ماه به واحد تیانتی (TNT)، با ۱۰۱۳ × ۲.۸۶ مگاتُن تیانتی روبهرو هستیم. قویترین بمبی که در طی جنگ سرد مورد آزمایش قرار گرفتُ ۵۰ مگاتن تیانتی تولید کرد؛ لذا برای منفجر کردن ماه، ما به ۵۷۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ عدد از این بمبها احتیاج داریم.
- لیزر: مقداری انرژی که خورشید در هر ۶ دقیقه تولید میکند برابر با ۱۰۱۳ × ۳ مگاتن تیانتی است؛ که این انرژی نوری برای پختن و بخار کردن ماه کافی است.
- حفاری: اگر ما بتوانیم یک ماهلرزه ایجاد کنیم، باید قدرتی بیشتر از ۱۶.۴۵ ریشتر داشته باشد!(بزرگترین رکورد زمینلرزه که تا به امروز اتفاق افتاده ۹.۵ ریشتر بوده است.)
پامِلا گِی
ستارهشناس، نویسنده و مدیر فناوری و علوم شهروندی در انجمن نجوم پاسیفیک.
سؤال: اگر ما ماه را منفجر کنیم، چه خطراتی حیات کرهی زمین را تهدید خواهد کرد؟
پاسخ: زمانی وجود خواهد داشت که همهی ما به شوخی خواهیم گفت: «و حالا همهی ما قرار است که بمیریم»؛ این حس مشابه زمانی است که من در تلاشم تا در زمان شلوغی از خیابانهای جاکارتا عبور کنم. حالآنکه در این شرایط، مرگ تنها یک احتمال است و مشخص یا قطعی نیست.
اگر ما بتوانیم به طریقی انرژی لازم را برای انفجار ماه وارد کنیم، پاسخ درست این سؤال یک سخنرانی جدی از جملهی «و حالا همهی ما قرار است بمیریم» است. اجزای تشکیلدهندهی ماه بهوسیلهی جاذبه و در مقیاس کوچکتر با پیوندهای شیمیایی در کنار هم قرارگرفتهاند؛ این پیوندها هستند که تختهسنگها، صخرهها و حتی دانههای خاک را کنار هم نگه میدارند. اگر ماه منفجر شود، این انرژی موجب پرتاب قسمتهای ماه به اطراف و با سرعت زیاد میشود. تکههای بزرگ، سیارهی ما را متلاشی خواهند کرد و تکههای کوچک در جو زمین خواهند سوخت.
در شرایط خاصی که تنها تکههای بزرگ به وجود بیایند، تعدادی از آنها ممکن است به زمین برخورد کنند و تکانهای بسیار بزرگی تولید کنند که سبب ایجاد سونامی در مقیاس جهانی و پرتاب آوارهای پرتعدادی به اتمسفر زمین شود؛ همچنین این برخوردها میتواند ناحیههای داغ و جوشانی در اقیانوسها و دریاها به وجود آورند.
حال ممکن است تصور کنید که این بقایای پرتابشده یا تکههای کوچکتر ماه که به جو زمین وارد میشوند، کشنده نیستند، اما این تفکر اشتباه است. هنگامیکه اجسام پرسرعت در جو زمین سرعت خود را از دست میدهند، انرژی جنبشی آنها به انرژی گرمایی تبدیل میشود. هرچه تعداد بیشتری از این اجسام در جو زمین حرکت کنند، گرمای بیشتری نیز به اتمسفر وارد میشود. در یک نقطهی خاص، سیارهی ما به یک کوره تبدیل میشود که حیات سطح زمین در آنسوی اقیانوسها، پخته خواهد شد که این روش بدی برای مردن است.
سؤال: با انفجار ماه جزر و مد دریاها چگونه تحت تأثیر قرار خواهند گرفت؟
پاسخ: اگر نگاهی فانتزی به این اتفاق داشته باشیم، جزر و مدها به امپراتوری کام خواهند رسید! هر آنچه از آبهای زمین بعد از رهایی از این حادثه ناگوار باقی بماند، بهصورت بالقوه تحت تأثیر توسط نیروهای غیر جزر و مدی خواهند بود؛ یعنی اینکه دیگر جزر و مدی وجود نخواهد داشت. این احتمال وجود دارد که قسمتهایی که در اثر انفجار ماه به وجود آمدهاند و بقایای پرتابشده به جو در اثر برخورد آنها به زمین، جسم کوچکتری را تشکیل دهند که متناسب با دورهی چرخش این ماه جدید، جزر و مدهای جدیدی به وجود آورند و ارتفاع این جزر و مدها هم به ابعاد این ماه و فاصلهی آن از زمین بستگی دارد.
کنستانتین بَتیگِن
ستارهشناس و استادیار علوم سیارهای در دانشگاه کَلتِک.
سؤال: آیا با انفجار ماه، زمین تغییر خواهد کرد؟
پاسخ: ماه برای زمین بسیار ارزشمند است و موجب میشود محورهای حرکتی زمین پایدار بمانند. بدون ماه، زمین بین زوایای صفر تا ۸۵ درجه خواهد چرخید؛ البته مدتزمانی که لازم است تا تغییرات ناشی از این حرکات آشکار شوند، دهها یا صدها میلیون سال به طول خواهد انجامید. حرکات بینظم ناشی از انحرافات زمین میتواند موجب خساراتی به ثبات آب و هوایی و حیات کلی سیارهی ما شود.
مریم میرزاخانی در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران متولد شد. پدرش، احمد میرزاخانی، مهندس الکترونیک و رئیس هیئتمدیرهی سازمان آموزشی نیکوکاری رعد بود. میرزاخانی، پس از اتمام دورهی دبستان خود، وارد مدرسهی فرزانگان تهران (استعدادهای درخشان - سمپاد) شد و دورهی دبیرستان خود را نیز در همین مدرسه به پایان برد.
مریم میرزاخانی در دوران کودکی بیش از آنکه به ریاضیات بیاندیشد، رؤیای نویسندهشدن را در سر میپروراند. هیجانانگیزترین سرگرمی او خواندن رمانهای مختلف بود. مریم میرزاخوانی سه خواهر و برادر هم داشت و والدینشان بیشتر از آنکه آنها را به خاطر درس تحتفشار بگذارند، آرزو داشتند تا وارد عرصههایی باارزش و رضایتبخش شوند. برادر بزرگ مریم میرزاخانی، کسی بود که عشق به دروس ریاضی و علوم را در او بیدار کرد.
با اتمام دورهی دبستان، جنگ ایران هم به پایان رسیده و بدین ترتیب فضای آموزشی آرامتری نیز بر کشور حاکم شده بود. مریم میرزاخانی در نخستین هفته از دورهی دبیرستان با رؤیا بهشتی آشنا شد و دوستی آنها تا سالها بعد ادامه پیدا کرد. میرزاخانی، همواره رؤیا بهشتی را دوستی خوب میدانست؛ دوستی که به او کمک میکرد تا انگیزههایش را حفظ کند.
دبیرستانی که مریم میرزاخانی در آن تحصیل کرده است، نزدیک به چندین کتابفروشی واقعشده بود؛ از این رو یکی از بزرگترین لذتهای میرزاخانی و دوست صمیمی او، پرسه زدن در کتابفروشیها بعد از مدرسه و خرید کتابهایی بود که بهصورت اتفاقی به آنها برمیخوردند. مریم میرزاخانی، بعدها مدیر دبیرستان خود را بهعنوان یکی از اثرگذارترین افراد در موفقیتهای خود ذکر کرد؛ چرا که او تمام تلاشش را میکرد تا دانش آموزان مدرسه، از همان امکانات و فرصتهایی برخوردار باشند که پسران بودند.
مدال طلای المپیاد ریاضی
مریم میرزاخانی در سال سوم دبیرستان (۱۳۷۳) پس از دریافت مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری، با کسب ۴۱ امتیاز مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگکنگ را از آن خود کرد و یک سال بعد، توانست با کسب ۴۲ امتیاز یعنی نمرهی کامل، بار دیگر مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را که این بار در کشور کانادا برگزار میشد، از آن خود کند. به این ترتیب او نخستین دختری بود که توانست مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را از آن خود کند و نخستین فردی بود که در المپیاد نمرهی کامل را دریافت کرد.
در اسفند سال ۱۳۷۶، اتوبوسی که حامل دانشجویان ریاضی شرکتکننده در بیست و دومین دورهی مسابقات ریاضی دانشجویی اهواز بود، در راه برگشت به تهران، به دره سقوط کرد. در این حادثه شش تن از استعدادهای درخشان ریاضی ایران جان خود را از دست دادند که آرمان بهرامیان و رضا صادقی، دیگر مدالآوران المپیاد جهانی ریاضی بین آنان بودند. مریم میرزاخانی از جمله دانشجویانی بود که از این حادثه نجات پیدا کرد.
تحصیلات دانشگاهی
مریم میرزاخانی، پس از اتمام دوران دبیرستان، وارد دانشگاه صنعتی شریف شد. او برای انتخاب رشتهی دانشگاهیاش هیچ شکی نداشت و مطمئن بود که نمیخواهد طبق انتظارها، رشتهی مهندسی برق را برگزیند. مریم میرزاخانی عاشق ریاضی بود و بین گرایشهای مختلف ریاضیات دانشگاهی، به ریاضی محض تمایل بیشتری داشت. او مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۳۷۸ در رشتهی ریاضی از این دانشگاه دریافت کرد. پس از آن برای ادامهی تحصیلاتش به آمریکا رفت و وارد دانشگاه هاروارد شد. او در سال ۱۳۸۳، دکترای ریاضی خود را زیر نظر پروفسور کرتیس مک مولن دریافت کرد و بلافاصله بهعنوان محقق در مؤسسهی ریاضیات کلی و بهعنوان پروفسور ریاضی در دانشگاه پرینستون آمریکا مشغول به کار شد. پس از چهار سال و ارتقاء از درجهی استادیاری، در سال ۱۳۸۷، او بهعنوان استاد تمام در دانشگاه استنفورد مشغول به تدریس شد.
فعالیتهای تحقیقاتی
مریم میرزاخانی در سال ۱۳۷۸، با پیشنهاد محاسبهی عمق حلقههای ترسیمشده روی سطوح هذلولی، بهترین راهحل مشکلی که ریاضیدانان سالها در پی حل آن بودند، یعنی یافتن راهی عملی و کاربردی برای حساب کردن حجم فرمهای هندسی هذلولی، چشمها را به خود خیره کرد. او معتقد بود که جهان از قوانین هندسهی هذلولی پیروی میکند؛ به همین علت برای محاسبهی اشکالی که فرم هندسی مرتبی ندارند، میتوان با رسم حلقههایی روی سطوح آنها، حجم دقیق آنها را حساب کرد. این روش، اثبات جدیدی برای تئوریهای ادوارد ویتن و ماکسیم کنتسویچ در مورد تعداد نقاط متقاطع سطوح پیمانهای در فضاهای هندسی هذلولی به شمار میآمد.
در سال ۱۳۸۴، مجلهی پاپیولار ساینس آمریکا او را بهعنوان یکی از ۱۰ ذهن برتر جوان جهان برگزید و در سال ۱۳۸۸ انجمن ریاضی آمریکا، جایزهی بلومنتال را بهپاس دستاوردهای او در علم ریاضی، به او تقدیم کرد و دلایل اعطای این جایزه را خلاقیت بینظیر و رسالهی دکترای نوآورانهی او دانست.
میتوان گفت که کار مریم میرزاخانی روی مطالعه سطوح هذلولی با استفاده از فضاهای پیمانهای متمرکز بود. فضای هذلولوی، در مقابل فضای اقلیدسی قرار دارد که معتقد است تنها و تنها یک خط موازی با یک خط مشخص میتواند از یک نقطهی ثابت عبور کند. در فضای هذلولی غیر اقلیدسی، تعداد بیشماری از خطوط موازی میتوانند از یک نقطه ثابت عبور کند. مجموع زاویههای یک مثلث در فضای هذلولی کمتر از ۱۸۰ درجه است. در چنین فضایی منحنی، کوتاهترین مسیر بین دونقطه بهعنوان ژئودزیک شناخته میشود. تحقیقات میرزاخانی شامل محاسبه انواع خاصی از ژئودزیک، به نام ژئودزیک بستهی ساده روی سطوح هذلولوی بود.
در سال ۱۳۸۹، مریم میرزاخانی توانست نظریهی شار زلزله ویلیام ترستن را روی فضای تایشمولر به اثبات برساند. شار زلزله برای مدتها بهعنوان مسئلهای بیپاسخ در ریاضی شناخته میشد.
در سال ۱۳۹۳، مریم میرزاخانی به همراه الکس اسکین و امیر محمدی، ثابت کرد که ژئودزیکهای مختلط و بستارهای آنها، برخلاف آنچه گفته میشود، نامنظم یا فرکتال نیستند؛ بلکه به طرز شگفتانگیزی منظماند. آنها ثابت کردند که بستارهای ژئودزیک مختلط، خاصیت جبری دارند و میتوانند بهصورت چندجملهای تعریف شوند، به همین دلیل غیر منعطفاند. این نتایج شبیه به نظریات مارینا راتنر در دهه ۱۹۹۰ میلادی بود.
زندگی خصوصی
مریم میرزاخانی در سال ۱۳۸۴ با یان وندارک، استاد و دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد و پژوهشگر علوم کامپیوتر مرکز تحقیقاتی آیبیام ازدواج کرد. آنها صاحب یک دختر به نام آناهیتا شدند.
جایزهی فیلدز
مریم میرزاخانی در سال ۱۳۹۳ به سبب تحقیقاتش، برنده جایزهی فیلدز شد. جایزهی فیلدز معتبرترین نشان علمی ریاضیات است که هر چهار سال یکبار به برترین دانشمندان علم ریاضی زیر ۴۰ سال اعطا میشود. میرزاخانی نخستین زنی بود که در جهان موفق به دریافت این جایزه شد. در آن زمان او ۳۷ سال داشت. در پی دریافت این جایزه، حسن روحانی رئیس جمهور ایران و دکتر فرجی دانا وزیر وقت علوم ایران، این موفقیت را به او تبریک گفتند.
سایر جوایز و افتخارات
- جایزهی افتخاری دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
- جایزهی برترین فارغالتحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
- جایزهی پژوهشگر برتر مؤسسهی Clay Mathematics Institute در سال ۲۰۰۴
- جایزهی ایاماس بلومنتال (AMS Blumenthal Award) در سال ۲۰۰۹
- دعوت به کنگرهی بینالمللی ریاضیدانان در سال ۲۰۱۰ و سخنرانی در مورد توپولوژی و سیستمهای دینامیکی و ODE
- جایزهی AMS Ruth Lyttle Satter Prize که هر دو سال یکبار توسط انجمن ریاضی آمریکا به برترین تحقیقات ریاضی اعطا میشود
- جایزهی تحقیقاتی کلی در سال ۲۰۱۴
- سخنرانی در انجمن بینالمللی ریاضیدانان در سال ۲۰۱۴
- انتخاب بهعنوان معاون خارجی آکادمی علوم فرانسه در سال ۲۰۱۵
- انتخاب و عضویت در انجمن فلسفهی آمریکا در سال ۲۰۱۵
- عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در سال ۲۰۱۶
- عضویت در آکادمی علوم و هنر آمریکا در سال ۲۰۱۷
نقل قولهای ماندگار
- زیبایی ریاضیات را با صبر درمییابید.
- من فکر نمیکنم که همه باید ریاضیدان شوند، ولی معتقدم بیشتر دانشجویان و دانشآموزان باید فرصت بیشتری به ریاضیات بدهند.
- مهم این نیست که چه مشکلی پیش روی شماست، مهم شیوهای است که شما برای حل مشکلات بهکار میبرید.
- زندگی فراتر از چیزهایی است که در کلاس یاد میگیرید. مهم چیزهایی هستند که به شما انگیزه میدهند تا راهتان را در زندگی ادامه دهید.
- مسائل ریاضی سرگرمکنندهاند. مثل اینکه بخواهید یک پازل را حل کنید یا یک سری نقاط را به هم وصل کنید تا شکل نهایی خود را نشان بدهند. من حس کردم میتوانم این کار را انجام بدهم و متوجه شدم که دوست دارم همین کار، مسیر زندگیام باشد.
آخرین پست مریم میرزاخانی در صفحهی شخصیاش:
هرچه بیشتر روی ریاضیات وقت گذاشتم، بیشتر هیجانزده شدم.
درگذشت
در تیرماه سال ۱۳۹۶، اعلام شد که مریم میرزاخانی به علت سرطان سینه در بیمارستان بستری شده است. او از چهار سال پیش به این بیماری مبتلا بود و این سرطان به مغز استخوان او سرایت کرده بود؛ به همین علت نیز والدینش برای عیادت او به آمریکا رفته بودند. سرانجام در تاریخ ۲۴ تیر سال ۱۳۹۶، مریم میرزاخانی چشم از جهان فروبست.
خبر درگذشت این دانشمند بزرگ ریاضیات در طی یک روز توسط اغلب رسانههای بینالمللی پوشش داده شد. انتشار این خبر در شبکههای اجتماعی و واکنشهای گسترده به این ضایعهی تأثربرانگیز به حدی بود که هشتگ نام مریم میرزاخانی در روز جاری به رتبهی دهم توییتر رسید.
دکتر حسن روحانی، رییسجمهور ایران، در پیامی درگذشت مریم میرزاخانی را تسلیت گفت و او را نقطهی عطفی در معرفی همت زنان و جوانان ایرانی دانست. در پیامهای دیگری نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران؛ محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛ علیاکبر صالحی، رئیس کنونی سازمان انرژی اتمی؛ محمود فتوحی، رئیس کنونی دانشگاه صنعتی شریف؛ غلامعلی حداد عادل، رئیس کنونی فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ گری لوئیس، نماینده مقیم سازمان ملل در تهران و فیروز نادری، دانشمند سابق ناسا درگذشت او را تسلیت گفتند.
دانشمندان دانشگاه ویلانوا در آمریکا به رهبری محقق ایرانی از شبیهسازیهای رایانهای برای کشف فیزیک منحصربهفرد تاثیر قطرات اتمی شده بر روی سطوح خشک در سطح میکروسکوپی استفاده کردند.
به نقل از ساینسدیلی، این دستاورد علمی درک تیمهای تحقیقاتی از خنکسازی افشانهای(Spray cooling)، چاپ با جوهرافشان و پوشش رنگ را ارتقا خواهد داد.
خنکسازی افشانهای یکی از نویدبخشترین شیوهها برای خنک کردن ابزار الکترونیکی دارای جریان حرارت زیاد است. این سیستمهای خنک کننده از آب یا روغن برای خنک کردن سامانههای مختلف از موتورهای معمولی گرفته تا شتابدهندهها استفاده میکنند.
خنکسازی افشانهای دوفازی، به ویژه برای خنککردن جریانهای حرارتی به کار میرود که با استفاه از شیوههای خنکسازی معمولی قابل خنک شدن نیستند. فیزیک پیچیده خنکسازی افشانهای دو فازی، همواره نیازمند درک عمیقی بوده و در این روش، قطرات کوچک با استفاده از یک فاز گازی فشرده شده ثانویه، بسیار کوچک(atomize) میشوند.
به منظور مطالعه بیشتر این روش، دانشمندان به رهبری مهسا ابراهیم، دانشآموخته دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، و یک محقق دیگر، فیزیک پایه این قطرات را با استفاده از رایانه و همچنین تحلیلهای آزمایشگاهی بررسی کردند. آنها از رویکردی محاسباتی موسوم به شیوهlattice-Botzmann" " (LBM) برای شبیهسازی کردن تاثیر یک میکروقطره بر روی یک سطح خشک بهره بردند.
میتوان از یافتههای بدست آمده علاوه بر خنکسازی افشانهای برای کاربردهای دیگر از جمله چاپ با استفاده از جوهرافشان، پوشش رنگ و افشانه پلاسما استفاده کرد.
تا پیش از این، بیشتر تحقیقات مبتنی بر مطالعه قطرات میلیمتری و تاثیر هیدرودینامیک آنها بر روی سطوح جامد خشک پایهریزی شده بود. با این حال، اندازه قطره در خنکسازی افشانهای سه برابر کوچکتر از قطرات میلیمتری است و این بدین معناست که فیزیک پراکندگی مایع و دینامیک برخورد آنها بر روی سطوح خشک میتواند تا حد زیادی متفاوت باشد.
برای حل این مشکل، محققان به الگوریتمهایLBM روی آوردند که برای مدل بندی محاسباتی جریان مایع در هندسههای پیچیده و مایعهای چندفازی به کار میرود. این الگوریتم همچنین از رویکرد مزوسکوپی بهره میبرد که گسست بین دینامیک مولکولی میکروسکوپی و مکانیک مایع ماکروسکوپی را پر میکند.
در خنکسازی دوفازی، قطرات آب یا روغن تحت جریان گازی کوچککنندهای موسوم به stagnation jet بر سطح تاثیر میگذارند. قبلا این باور وجود داشت که این جریان گاز در تمامی شرایط برخورد بر پراکندگی قطرات بر روی سطوح تاثیر میگذارد؛ با این حال، تیم تحقیقاتی از طریق الگوریتم LBM نشان داد این جریان هیچ تاثیر قابل توجهی بر حالتهای خاص ندارد و این دستاورد راه را برای تعیین ویژگیهای سیستمهای پاششی هموار میکند.
دانشمندان همچنین دریافتند فیزیک میکروقطرهها متفاوت از ماکروقطرههاست و افشانههای قطرهدار دارای کاربردهای بیشتری هستند.
جزئیات این دستاورد علمی درمجله Physics of Fluids منتشر شد.
یک ابزار تیتانیومی ریز که در گردن کاشته میشود، امید جدیدی به بیماران مبتلا به فشار خون بالا ارائه میدهد و خطر سکته مغزی و حملات قلبی مرتبط با این عارضه را در آنها کاهش میدهد.
به نقل از دیلیمیل، این ابزار پروانهای شکل به اندازه یک دانه لوبیا بوده و در آزمایشهای انجام شده، قادر به ارتقای وضعیت بیمارانی بود که بدنشان در مقابل داروها مقاومت میکرد. همچنین تعدادی از بیمارانی که علیرغم مصرف زیاد دارو، از فشار خون بالا رنج میبردند، متوجه شدند که طی چند ماه، فشار خونشان به سطح عادی رسید. گرچه از بیماران خواسته شده که باز هم قرص مصرف کنند، میتوان با ابزار جدید میزان مصرف را تا حد زیادی کاهش داد.
ایمپلنت سیمدار MobiusHD در یکی از شریانهای کاروتید قرار میگیرد که این شریانها، شریانهای اصلی در طرفین گردن هستند و خون را به سر میرسانند.
این سامانه کشش ملایمی را به مجموعهای از عصبها اعمال میکند که در تنظیم کردن فشار خون دخیلاند. این عصبها که "بارورسپتورها" نام دارند، تغییرات فشار خون را شناسایی کرده و سیگنالهایی را به مغز ارسال میکنند تا تغییرات لازم برای نگهداشتن فشار خون در سطح ایمن را اعمال کنند.
در حالت عادی، وقتی دیوارههای شریانها توسط فشار خون بالای درمان نشده کش میآیند، گیرندههای فشار خون، سیگنالهایی را به مغز ارسال میکنند تا فشار خون را به سطح عادی بر گرداند. با این حال، تصور میشود در بیماران مبتلا به فشار خون که بدنشان در مقابل دارو مقاومت نشان میدهد، فشار خون بالا در طولانی مدت موجب عملکرد نادرست بارورسپتورها میشود و این امر موجب ماندن فشار خون در سطح خطرناک میشود.
دلیل این که چرا در این بیماران سیستم تنظیم کننده گردش خون مانع از عملکرد درست بارورسپتورها میشود هنوز مشخص نیست اما تصور میشود این موضوع به خاطر عوامل سبک زندگی یا ژنتیک باشد.
ابزار MobiusHD به گونهای طراحی شده که فشار را به این عصبها وارد کرده و مغز را به گونهای فریب میدهد که تصور کند فشار خون به طور مداوم بالاست. این ابزار سپس به بدن سیگنال میدهد تا ضربان قلب را کاهش دهد، شریانهای خون را عریض کند و به ریست کردن آنها کمک کند.
ابزار ابداعی در طول یک فرآیند با تهاجم حداقل در گردن کاشته میشود و این فرآیند تحت بیهوشی موضعی انجام میگیرد و 30 دقیقه هم زمان میبرد.
.: Weblog Themes By Pichak :.